Vogel van de maand: mei/juni 2019 
door Hannie Nilsen

 Kraanvogel (grus grus)  deel 2.
kraanvogel

In China en Japan staat de kraanvogel symbool voor een lang leven, een goede gezondheid, geluk en tevredenheid. Volgens de oosterse filosofie zullen de goden je wensen vervullen als je binnen één jaar tijd 1000 papieren kraanvogels vouwt. Dit omdat volgens de overlevering een kraanvogel 1000 jaar oud wordt. Vogelaars hebben geen duizend kraanvogels nodig. Bij hen stijgt het gelukshormoon al bij het horen van een groep overtrekkende kraanvogels of bij het zien van een groepje dat foerageert op een weiland. Of, nog beter, een paartje met een nog niet vliegvlug jong in hun kielzog. En ook het baltsritueel van de kraanvogel hoort natuurlijk in dit rijtje thuis. Tijdens de trek kun je dit spektakel soms al waarnemen. In het najaar lijkt het bijna een groepsgebeuren waarbij je de ene na de andere vogel de lucht in ziet springen, een bijzonder gezicht. Maar vooral in het voorjaar is de dans spectaculair: man en vrouw draaien met uitgestrekte vleugels om elkaar heen en springen soms enkele meters hoog waarbij ze meestal zeer luidruchtig hun aanwezigheid kenbaar maken door naar elkaar te roepen. 

Op internet zijn volop filmpjes van dit ritueel te vinden bijvoorbeeld.Gebrek aan voedsel, predatie, verkeer, verstoring …… er zijn vele bedreigingen voor het jong en minder dan de helft van de jongen vertrekt aan het einde van de broedtijd met de oudervogels naar het zuiden. Maar voor het zover is, volgt eerst de ruiperiode. Net zoals bij sommige eendenfamilies vallen ook bij kraanvogels alle slagpennen op het eind van de zomer in de loop van 2-4 weken tijd uit. Deze vogels kunnen dan niet meer vliegen en moeten zich verbergen voor hun vijanden tot de nieuwe veren weer zijn aangegroeid.

In hun nieuwe verenkleed verzamelen ze zich in het najaar voor de reis naar het zuiden. Kraanvogels hebben tamelijke vaste verblijfplaatsen en dito trekroutes, zowel in het voor- als najaar. Ze trekken in lange slierten, V-vormige formaties of in rommelige groepen. Regelmatig maken ze ook gebruik van thermiek. Ze kunnen zonder moeite een gemiddelde snelheid bereiken van ongeveer 70 km/uur. Ze roepen veel, vooral bij landen en opstijgen. De piek in de najaarstrek ligt meestal eind oktober, maar loopt door tot december. Tijdens de najaarstrek blijven de families dikwijls bij elkaar. De jongen vliegen samen met de ouders en zijn nu nog gemakkelijk te herkennen: ze hebben een rossig bruine kop en missen de prachtige zwart-witte koptekening met de rode kruin.De meeste vogels overwinteren in zuidelijk Europa en Noord-Afrika, bijvoorbeeld in de Spaanse Extramadura waar ieder jaar rond de 100.000 kraanvogels ’s winters verblijven. De vogels komen zowel uit Noord- als Oost-Europa. In dit uitgestrekte gebied vinden ze voldoende voedsel dat samen met gematigde winterse temperaturen een perfecte habitat voor de winter oplevert. Toch lijkt het erop dat er tegenwoordig ook vogels zijn die in de buurt van hun broedgebied blijven onder andere bij het Fochteloërveen. Met alle voordelen en risico’s die erbij horen. Op internet zijn vele artikels te vinden met vooral vaak mooie foto’s. Over de ontwikkeling van de kraanvogelpopulatie in Nederland is meer informatie te vinden op:

http://www.hetfochteloerveen.nl/actueel_vvlg.asp?Id=1392886848
http://www.kraanvogels.net/kraanvogels-in-nederland/
http://www.kraanvogels.net/meer-paren-kraanvogels-weinig-kuikens-groot/

Tekst: Hannie Nilsen
Foto’s: Karin van de Logt, Aad van Gelswijk, Jan Wolfs